آسیب شناسی اخلاق سیاسی جامعه ایمانی در سوره حجرات؛ با استفاده از تحلیل ساختاری-مضمونی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه باقرالعلوم

2 سطح 4 رشته علوم سیاسی حوزه علمیه قم

چکیده

چکیده
قرآن کریم به‌عنوان کتاب جامع هدایت، احکامی را برای سعادت فردی و اجتماعی در تمام عرصه‌ها، ازجمله مسائل اخلاق سیاسی بنا نهاده است. در این میان، در سوره مبارکه حجرات، اصول مهم سیاسی در ارتباط با مؤمنین و حاکمیت اسلامی بیان شده است. این مقاله درصدد است دلالت‌های اخلاق سیاسی سوره حجرات را با نگاه تفسیر ساختاری- مضمونی بررسی کند. تفسیر ساختاری، بیشتر به دنبال دستیابی به غرض سوره است، و با متن موردنظر در راستای کشف غرض سوره ارتباط دارد؛ ولی در تحلیل مضمون، تجزیه‌وتحلیل متن، از کوچک‌ترین واحد متن، مورد تحلیل و بررسی قرا می‌گیرد. لذا با کاربستِ این دو روش و رسیدن به شبکه مضامین که از فرایند داده‌کاوی به‌صورت کمّی و کیفی از طریق شباهت‌ها و مفهوم‌سنجی بین داده‌ها انجام گرفت، دلالت‌های اخلاق سیاسی سوره، تنظیم و غرض محوری سوره کشف گردید. در نهایت، این سوره با 15 مضمون پایه، و سرفصل‌های «عدم اطاعت پذیری از حاکمیت، مرجعیت نداشتن حاکمیت برای مردم، مشکلات تربیتی مؤمنین، مشکلات عقیدتی مؤمنین، شاخصه ایمان واقعی، توجّه به نظارت دائمی خداوند» به‌عنوان مضامین ‌سازمان‌دهنده، و در پایان، 3 مضمون فراگیر آسیب‌شناسی رفتاری جامعه ایمانی نسبت به حاکمیت اسلامی، آسیب‌شناسی رفتاری مؤمنین در جامعه ایمانی و آسیب درمانی، مقاله به سمت غرض محوری سوره حجرات یعنی «آسیب‌شناسی رفتاری- عقیدتی جامعه ایمانی» در حوزه اخلاق اسلامی رهنمون گشت

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Structural-thematic analysis of the political implications of Surah Hajarat

نویسندگان [English]

  • qolamreza behroozlak 1
  • ali Bakhtyari 2
1 Professor of Bagheral Uloom University
2 Level 4 Political Science, Qom Seminary
چکیده [English]

As a comprehensive book of guidance, the Holy Quran has established rules for individual and social happiness in all fields, especially political-social issues. Surah Al-Hujrat expresses important political principles in relation to believers and Islamic governance. This article tries to investigate the political-social implications of Surah Al-Hujrat from the perspective of structural-thematic interpretation. Structural interpretation is more about achieving the purpose of the surah, and it is related to the target text in order to discover the purpose of the surah, but in the analysis of the theme, the analysis of the text is analyzed from the smallest unit of the text. Therefore, by applying these two methods and arriving at the network of themes that was carried out from the quantitative and qualitative data mining process through the similarities and conceptualization between the data, the political implications of the Surah were discovered and the central purpose of the Surah was discovered.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Holy Quran
  • Surah Hajrat
  • structural analysis
  • theme analysis
  • political implication