تحلیل تأثیرگذاری مهم‏ترین منابع علوم قرآن قرن ششم

نوع مقاله : مقاله تخصصی

نویسندگان

1 کادر علمی و پژوهشگر گروه تفسیر و علوم قرآن، پژوهشکدۀ مطالعات اسلامی جامعه الزهرا

2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

چکیده
برای جریان‌شناسی علمی منابع علوم قرآن، تحلیل تأثیرگذاری منابع مهم علوم قرآن لازم است. بررسی حاضر داده‌های تحلیلی را در مورد تأثیرگذاری مهم‌ترین نگارش‌های علوم قرآن قرن ششم بیان کرده است. بر اساس یافته‌های تحقیق می‌توان گفت که قدرت تأثیرگذاری مجمع‌البیان طبرسی بسیار بیشتر از تک‌نگاری‌های راوندی و شاطبی و اندکی بیشتر از تفسیر ابن‌عطیه است. تفسیر کبیر، با وجود حجم بسیار، داده‌های اندکِ علوم قرآن دارد و نمی‌تواند نقش کتابی جامع را حتی با تجمیع تک‌نگاری‌های فخر رازی ایفا کند. به ‌نسبت آثار ابن‌جوزی، تأثیرگذاری آثار فخر رازی در علوم قرآن متوسط است؛ اما در قیاس با آثار دیگر، تأثیرگذاری فخر رازی اهمیت بیشتری دارد. با وجود خطای نگارشی در آثار متعدد ابن‌جوزی، کتاب جامع فنون‌الافنان با تجمیع تک‌نگاری‌های او در علوم قرآن تأثیرگذاری بسیاری در قرن ششم و دوره‌های بعد داشته است. این نتایج، دانش و بینش کمّی و کیفی دانش‌پژوهان را درباره «تاریخ منابع علوم قرآن» افزون می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Consideration of effect of the most important Quranic studies' references in 6th century

نویسندگان [English]

  • Najmeh Najm 1
  • Mohammadali Mahdavirad 2
1 Quran and Hadith Sciences, PhD, Faculty member of research center of Jamiat al-Zahra
2 Associate Professor of Department of Quran and Hadith Sciences, Tehran University
چکیده [English]

Abstract
Analyzing the effect of the most important Quran studies' references is necessary.
This study states analytic data about the effect of the most important Quranic studies' writings at 6th century.
According to the findings, we can say:  Majma´ ul-Bayan (by Tabarsi) is more powerful to affect rather than the monographs (by Ravandi & Shatebi) and also rather than Ibn Atiye' interpretation.
Kabir (interpretation book) has less data in Quranic studies although is voluminous, so it cannot be as comprehensive book even if it collects Fakhr Razi's monographs.
The effect of Fakhr Razi's works (book) in Quranic studies is average rather than Ibn Jowzi's works. But it has more importance as compared with others.
Although Ibn Jowzi's books have some mistakes in writing, but the comprehensive book: Fonoun ul-Afnan (by collecting his monographs) has been more effective in 6th century and the next periods.
These results increase researcher's knowledge about "the history of Quran's studies' references" qualitatively & quantitatively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • 6th century
  • Fonoun ul-Afnan
  • Ravandi's and Shatebi's monographs the interpretation of Ibn Atiye
  • the interpretation of Fakh Razi