گونه‌شناسی کاربرد اختلاف قرائات در تفسیر المیزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

قرائات قرآنی یکی از پرسمان­های مهم علوم قرآنی و از پیش­نیازهای تفسیر قرآن کریم است؛ به گونه‌ای که پذیرفتن یا نپذیرفتن این پیش‌نیاز، در تفسیر قرآن تأثیر مستقیم دارد. علامه طباطبایی یکی از مفسران بزرگ امامیه در دوران معاصر است که در تفسیر خود به ابعاد گوناگون علوم و معارف قرآنی توجه نموده است؛ بررسی اختلاف قرائات، نقد و یا ترجیح یک قرائت بر قرائات دیگر یکی از موضوعاتی است که جایگاه ویژه­ای در تفسیر المیزان دارد. تبیین ملاک­ها و معیارهای ایشان در نقد و ترجیح قرائات و تحلیل قرائاتی که بدون دلیل ترجیح داده شده‌اند، از دیگر مباحث این نوشتار است؛ پژوهش در این موضوع نشان مى­دهد که نقد قرائت، ترجیح یا عدم ترجیح یک قرائت بر قرائت دیگر و ذکر یک قرائت در تأیید دیدگاه تفسیری، مهم­ترین شیوه‌های علامه طباطبایی در مواجهه با اختلاف قرائات است. در این نوشتار تلاش شده با روش توصیفی- تحلیلی، شیوه­های کاربرد اختلاف قرائات در تفسیر المیزان بررسی شوند؛ نتیجه اینکه علامه با رد تواتر قرائات و تنها مشهور دانستن آن­ها و منحصر ندانستن قرائت صحیح در قرائت عاصم، به قرائت‌های دیگر نیز توجه دارد؛ چراکه به باور ایشان سه ویژگی «صحت سند»، «موافقت با قواعد عربی» و «مطابق بودن با رسم الخط مصحف عثمانی» شرط صحت قرائات است و برخوردهای علامه با قرائات چیزی جز این را ثابت نمی­کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Typology of Using Difference of Recitations in al-Mīzān Interpretation

نویسندگان [English]

  • Qasem Bostani 1
  • Ebadollah Julaee 2
1 Associate Professor of Shahid Chamran University of Ahvaz
2 Doctoral student of Quran and Hadith Sciences, Shahid Chamran University, Ahvaz
چکیده [English]

The issue of Qur’anic recitations is one of the consequential queries of Qur’anic sciences and among the prerequisites of interpreting the Holy Qur’an, in so far as accepting or not accepting this premise has a direct impact on the interpretation of the Holy Qur’an. Allameh Tabatabaei is one of the leading Imamiyah commentators in the contemporary era, who, in his interpretation, has taken into consideration various aspects of Qur’anic sciences and knowledge. Exploring the difference of recitations, critiquing one recitation or preferring it over other recitations is among the topics that has a particular place in al-Mīzān interpretation. Explicating Allameh Tabatabaei’s criteria in the critique and preference of recitations and analysis of recitations that are declared to be preferred without reason, is another topic of this article. Research on this subject indicates that critiquing a recitation, preferring or not preferring one recitation over another, and mentioning one recitation in support of his interpretive point of view comprise Allameh Tabatabaei’s most significant method of encountering difference of recitations. This article aims to study the methods of using difference of recitations in al-Mīzān interpretation by the descriptive-analytical method. The findings suggest that Allameh, while rejecting the consecutiveness of recitations, considering them merely well-known and not limiting the correct recitations to Āsim's recitation, also takes other recitations into consideration, since according to him three attributes, i.e. "authenticity of the document", "agreement with Arabic grammar", and "conformity to the calligraphy of the Ottoman Mus'haf", are the conditions of authenticity of the recitations and Allameh's dealings with recitations prove nothing but this.

کلیدواژه‌ها [English]

  • al-Mīzān interpretation
  • difference of recitations
  • typology
  • authority of recitations