شخصیت فردی رسول خدا در قرآن مطالعه تطبیقی تفسیر جامع‌البیان و مجمع‌البیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

2 دانشیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

3 دانش آموخته سطح چهار حوزه علمیه قم

چکیده

بنا به تصریح قرآن، پیامبرk اسوه و الگوی مؤمنان معرفی شده است؛ از این­رو بر هر مسلمانی لازم است به آن حضرت اقتدا کند. برای پیروی و اقتدا به شناخت نیاز است؛ بهترین منبع برای شناخت نیز قرآن می­باشد؛ اما از آنجا که آیات قرآن درباره شخصیت پیامبرk در برخی موارد برداشت­ها و تفاسیر متفاوتی ارائه می­دهد، شیعه و اهل سنت هر یک با توجه به مبانی فکری و مذهبی خود تفسیر متفاوتی از شخصیت ایشان بیان کرده­اند. مقاله حاضر به روش توصیفی- تحلیلی دیدگاه طبری از مفسران اهل سنت، نویسنده تفسیر جامع­البیان و طبرسی از مفسران شیعه، نویسنده تفسیر مجمع­البیان مقایسه کرده و به این پرسش پاسخ می­دهد که دو مفسر یادشده چه تبیینی از شخصیت فردی پیامبرk داشته­اند. برای یافتن پاسخ ابتدا شاخص­هایی تعریف شده و با توجه به آن شاخص­ها آیات مربوط به پیامبرk در هشت مؤلفه عصمت، زهد، ساده‌زیستی، اعتدال، صبر، عبودیت، اخلاص و توکل مطالعه شد. پس از بررسی آیات گردآمده در مؤلفه­های یادشده این نتیجه به دست آمد که اختلاف طبرسی و طبری در معرفی شخصیت فردی رسول خداk بیشتر در مباحث و مبانی کلامی و از جمله موضوع عصمت است؛ حاصل اینکه برخی مبانی دلالی و روشی همچون اکتفا به ظاهر آیات در بازخوانی آن، موجب پدید­آمدن اختلافاتی در تفسیر و برداشت از شخصیت پیامبرk شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Individual Personality of the Messenger of God (PBUH) in the Qur'an: A Comparative Study of Jāmi‘ al-Bayān and Majma‘ al-Bayān Interpretations

نویسندگان [English]

  • Seyed Mahmood Tayyeb Hoseyni 1
  • Mansur Dadash Nezhad 2
  • Seyed Sajjad Jafari 3
1 Professor at Seminary and University Research Center
2 Associate Professor of the Research Institute of the Field and University
3 A graduate of the fourth level of the seminary of Qom
چکیده [English]

According to the very text of the Qur'an, the Prophet (PBUH) is introduced as the paragon for the believers, and thus it is essential for every Muslim to follow him. Following calls for being acquainted and the best source of acquaintance is the Qur’an, but since the verses of the Qur’an concerning the personality of the Prophet (PBUH) lead to different perceptions and interpretations in some cases, the Shiites and the Sunnis have each offered a different interpretation of his personality in compliance with their own intellectual and religious fundamentals. Using the descriptive-analytical method, the present article compares the views of Tabari, a Sunni commentator and the author of Jāmi‘ al-Bayān, with those of Tabarsi, a Shiite commentator and the author of Majma‘ al-Bayān, and answers the question of what explanation the two commentators have provided about the individual personality of the Prophet (PBUH). In order to find the answer, some indicators were defined in the first place and according to those indicators, the verses regarding the Prophet (PBUH) were studied in terms of 8 components: infallibility, asceticism, austerity, moderation, patience, servitude, sincerity, and trust in God. After examining the verses collected with the aforementioned components, it was concluded that the discord between Tabarsi and Tabari in introducing the individual personality of the Messenger of God (PBUH) pertains largely to theological foundations and issues, including the subject of infallibility in particular. As a result, some indicative and methodological fundamentals, such as being content with the appearance of verses in rereading them, have caused discrepancies in interpretations and perceptions of the character of the Prophet (PBUH).

کلیدواژه‌ها [English]

  • omparative study
  • individual personality
  • the Prophet (PBUH)
  • Jāmi‘ al-Bayān interpretation
  • Majma‘ al-Bayān interpretation