معناشناسی اخلاقی «همز» و «لمز» و بازخوانی نقش آن دو در جایگاه اخروی انسان از منظر قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته سطح4 تفسیرتطبیقی مؤسسه آموزش عالی حوزوی معصومیه، دکتری کلام

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته تفسیر و علوم قرآن، جامعة الزهرا

چکیده

واکاوی واژه‌های غیر اخلاقی به­کاررفته در قرآن مانند «همز» و «لمز» و فهم کاربردی آیات مشتمل بر آن، به علم معناشناسی نیاز دارد تا اولًا معنای درست و دقیقی از واژگان ارائه شود و ثانیاً اثرات سوء ارتکاب اعمال غیراخلاقی که منتهی به عقوبت الهی است، تبیین گردد. این جستار با روش تحقیق نقلی- وحیانی، پردازش توصیفی- تحلیلی مضمون و گردآوری کتابخانه­ای برای تأمین این دو هدف به این مهم پرداخته است. با استفاده از برخی روش‌های شاخص اهل بیت Aدر روایات تفسیری مانند مفهوم­شناسی، تشکیل قیاس فرضی و توجه به روابط هم‌نشینی این نتیجه به دست آمد که در قرآن واژه «همز» برخلاف واژه «لمز» در معنای اصلی خودش به­کار نرفته و هر دو از واژگان چندمعنایی هستند. روابط هم‌نشینی در دو واژه همز و لمز ناظر به ارتباط ضمنی بین حب مال با جاودانه دانستن دنیاست و درنتیجه انکار آخرت را به همراه دارد و رذایل اخلاقی و انحرافات اعتقادی، حاصلی جز «وَیْل» و هلاکت ندارند. با بررسی اجمالی آیات زمینه‌ساز مال‌دوستی در رذایل و انحرافات قارون و فرعون نیز به‌ دست می‌آید که رذایل و انحرافات باعث شد که اینان به ورطه «ویْل» و هلاکت بیافتند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ethical Semantics of "Humaz" and "Lumaz" and Re-reading the Role of the Two in the Hereafter of Human From the Perspective of the Qur'an

نویسندگان [English]

  • Reyhane Haqqani 1
  • Hamide Behmanesh 2
1 Graduated from level 4 of adaptive exegesis of Masumieh Seminary Institute of Higher Education, Ph.D. in Kalam
2 Master's student in the field of Qur'anic interpretation and sciences, Al-Zahra University
چکیده [English]

The analysis of unethical words used in the Holy Qur'an, such as "Humaz and Lumaz", and the practical comprehension of the verses containing them requires semantic knowledge, which firstly would provide a correct and precise meaning of the words and secondly would explicate the negative impacts of committing immoral acts which lead to Divine punishment. The present research has been conducted by the narrative-revelation research method, descriptive-analytical processing of the content and library data collection technique. Using some of Ahl al-Bayt’s (AS) salient methods in narratives, such as semantics, formation of hypothetical analogy and attention to juxtaposition relations, it was found that in the Qur'an, the word "Humaz", unlike the word "Lumaz", has not been used in its original meaning, and that both words are among polysemous words. Juxtaposition relations concern the implicit connection between having desire for wealth and considering the world as perpetual, and consequently entails the denial of the hereafter and moral vices and doctrinal deviations result in nothing but "woe" and ruination. Furthermore, an overview of the verses that lay the groundwork for desire for wealth in Qarun and Pharaoh’s vices and perversions reveals that the vices and perversions caused them to fall into the abyss of "woe" and ruination.

کلیدواژه‌ها [English]

  • juxtaposition relations
  • hypothetical analogy
  • semantic scope
  • Humaz
  • Lumaz